Çin, Okuma Atlası coğrafyasının sınırları dışında kalıyordu. Ancak Avrasya’nın bozkır halklarını göstermeye çalıştığımız sayfalarımızda Çin’i dışarıda bırakmak olanaksızdı. Özellikle Orta ve Doğu Asya’da olup bitenler Çin tarihini dikkate almadan anlaşılamaz.
Bozkır(step) coğrafyasındaki göçebe kültürler ile yerleşik kültürlerin etkileşimi bölgenin tarihini belirlemiştir. Bu sayfada Çin uygarlığının ana uğraklarını ve çok genel olarak hanedanlar tarihini Moğol istilasına kadar özetlemiş oluyoruz.
Diğer nehir uygarlıkları gibi (Nil, Mezopotamya, İndüs) Sarı Nehir’in suladığı ve tarıma elverişli topraklarda gelişen Çin uygarlığı, bir çok etkenin yanında coğrafyanın nasıl da belirleyici olduğunun iyi bir örneğidir. Bu topraklarda insanlar tarım yaptı, köyler kurdu ve merkeziyetçi yönetim yapıları ile büyük devletler halinde örgütlendi. Hun (Hyung nu) boylarının devlet yapısı benzeri örgütlenmelerinin ileri aşamasında, seddin güney tarafında gerçekten ilerlemiş bir uygarlık vardı. Yine de bozkır coğrafyasının ürettiği enerji, bu uygarlık üzerinde çok derin etkilerde bulundu. Çin, iç hanedan savaşlarında bu güçleri müttefik olarak kullandı. Bu boyların bazı kolları Çin hanedanı olarak özellikle kuzey bölgelerini uzun süre yönetti. Ancak azınlık olan bu yönetici halklar sonunda Çinlileşti ve tarihin potasında eridiler.
Bizim amacımız daha ileri okumalarla, okuyucunun kendi yorumunu oluşturmasına yol açmaktan daha ileri değil. B.Berksan.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder