Tarih nedir? Bir öğrenci “kendi” tarihini bilmekle yükümlüdür. Ders kitapları “onun” için yazılmıştır. Ulusların kimlik ihtiyacı da, tarihin inşa edilmesini gerektirir. Bir çok tarihi anlatının başlangıcı mitlerin olgular olarak belirlenmesi ile oluşturulur. Zaferlere büyüteç tutmanın, yenilgileri görmezden gelmenin araçsal gerekçeleri vardır. Merak ettikleri için tarihe ilgi duyan insanların, metinleri biraz da bu bakış açısıyla yorumlamaları, olguların neden ve nasıllarına ilişkin farklı çıkarımlarda bulunabilmelerine imkân sağlayabilir. Bu bağlamda çok disiplinli okumaların da anlamaya katkı sağlayabileceğini düşünüyorum. “İktidar” kavramı aynı zamanda psikoloji ve felsefenin de konusudur. “Hayatta kalma” güdüsü yine farklı okumalar ile açılabilir. Uluslararası İlişkiler, Sosyal Psikoloji, Sosyoloji, Bilim ve teknolojideki gelişmeler yine bazı olgulara farklı bakış açıları sağlayabilir. Sonuçta, bugünden geriye baktığımızda, elimizde şu andaki dünya haritasını görürüz. Binlerce yılda bir şeyler olmuş, sınırlar genişlemiş, daralmış ve bugünlere gelinmiştir.
Osmanlı Tarihi, Türkiye Cumhuriyeti’nin öncesini oluşturması nedeniyle her zaman güncel tartışmaların konusu olmaktadır. Birçok yerde belirttiğim gibi, Tarih “bilim”i yöntemsel sorunlar barındırmaktadır. Günümüz Türkiyesi’nde dahi bir ay önce olanlara ilişkin yazılacak tarih, yorumcuların çokluğu kadar farklı çeşitlemeler içerecektir. Osmanlı tarihinin kuruluş dönemi, yazılı kaynakların sınırlı olması nedeniyle kısmen gri alanlar barındırmaktadır. Osmanlı’nın Bizans açısından dikkate değer bir rakip olmasına paralel olarak kaynakların arttığı görülmektedir.
Okuma Atlası’nda Osmanlı Tarihi dört ana sayfada özetlenmişti. Burada ana metin olarak Doğan Hasol’un yorumunu seçmiş, ayrıca bazı farklı yorumları da metne dahil etmiştim. Osmanlı’nın son dönemindeki önemli aşamaları da ayrı sayfalar olarak paylaşmıştım.
Osmanlı Tarihi’ni padişahlar ölçeğinde biraz daha yakınlaştırmak amacıyla yeni sayfalar oluşturma çabasındayım. Seçtiğim ana metin Cambridge Türkiye Tarihi’nden alıntılardan oluşuyor. Bu defa yorumcular yabancı. Zaman içinde sayfaları güncelleyerek farklı yorumları da içeriğe katmayı umuyorum. Okuma Atlası yaklaşımı gereği, paylaştığım metinler, başka okumalara yol açacak, yanlışlama ve doğrulamalar ile devam edecek bir yolculuğun başlangıcı olarak görülmelidir. Sayfalarda yer alan tablo ve haritaların diğer okumalarda da yararlı olmasını diliyorum. B.Berksan.
